Avrupa Birliği ve Birlik Üyesi Ülkelerde Yönetime Katılım - Birlik Adayı Türkiye İçin Perspektifler - Önsöz v Grafikler Listesi xiii Şekiller Listesi xiv Giriş 1 I Bölüm Yönetime Katılım Kavramı ve Gelişim Süreci I Yönetime Katılım Kavramı 7 A Tanınmış Hakkın Kapsam Bakımından 8 1 Katılım Hakkı 10 a) Bilgilendirme Hakkı 10 b) Danışılma Hakkı 11 c) Dinlenme Hakkı 12 2 Karara Katılım Hakkı 13 a) Önerme Hakkı 14 b) Veto Hakkı 14 B Alan Bakımından 16 1 İşyeri Seviyesinde Yönetime Katılım 16 2 İşletmenin Yönetimine Katılım 17 C Uluslararası Seviyede Yönetime Katılım 17 II Yönetime Katılım Düşüncesinin Ortaya Çıkışı ve Gelişimi 18 A Yönetime Katılım Düşüncesinin Temelleri 18 1 Yönetime Katılım Düşüncesinin Oluşması 18 2 Yönetime Katılım Üzerinde Ektide Bulunan Başlıca Düşünce Akımları 21 a) Sosyalist Düşünce Akımın Etkisi 22 b) Katolik ve Protestan Kilisesinin Etkisi 23 c) Alman Liberalizm Akımının Etkisi 26 B Yönetimi Katılımın İlk Uygulamaları 27 III Yönetime Katılıma İlişkin İleri Sürülen Argümanlar 31 A Yönetime Katılım Sisteminin Lehine İleri Sürülen Argümanlar 32 B Yönetime Katılım Sisteminin Aleyhine İleri Sürülen Argümanlar 36 VI Avrupa Birliğinde Yönetime Katılımın Gelişim Süreci ve Uluslararasılaşma Stratejisi 40 A Avrupa Birliğinde Yönetime Katılım Haklarının Düzenlenilmesi Zorunluluğunun Gerekçeleri 40 B Yönetime Katılım ve Uluslararasılaşma Stratejisi 44 II Bölüm Avrupa Birliğinde Yönetime Katılım Mevzuatı ve Uygulamalar I Avrupa Çalışma Konseyleri 51 A Avrupa Çalışma Konseyi Düşüncesinin Ortaya Çıkışı 52 B Avrupa Çalışma Konseylerinin Öncü Uygulamaları 55 1 Thomson Consumer Elektronica (TCE) 57 2 Bull Holding 58 3 Volksvvagen AG 59 C Direktifin İçerdiği Hükümler 60 1 Direktifin Uygulama Alanı 60 a) Direktifin Kapsadığı Ülkeler ve Bu Alandaki Gelişmeler 60 b) Direktifin Kapsama Aldığı İşletmeler 62 2 Avrupa Çalışma Konseylerinde Tanınan Katılım Hakları 63 3 Avrupa Çalışma Konseylerinin Kuruluşu veya Benzer Bir Yapılanmaya Gidilmesi 64 a) Özel Müzakere Komisyonu ile Çalışanların Haklarının Sınırının Belirlenmesi 65 b) Direktif Ekindeki Hükümlerin Geçerlilik Kazanması 67 4 13 Madde Anlaşmaları 68 D Avrupa Birliğinin Genişlemesi ve Avrupa Çalışma Konseyleri 69 E Avrupa Çalışma Konseylerine İlişkin Son Gelişmeler 72 II Avrupa Anonim Şirketleri - SE 76 A SE'nin Kısa Tarihi 76 B SE'nin Birlik ve İşletmeler İçin Anlamı 79 C SE'nin Statüsü ve Çalışanların Katılım Haklarına İlişkin Mevzuat 80 1 SE'nin Statüsü, Kuruluşu ve İdari Yapısı 80 a) SE'nin Kuruluşu 81 ı) Şirketlerin Birleşmeleri Yoluyla 81 ıı) Bir Holding Topluluğu Oluşturulması Yoluyla 82 ııı) Bir Yavru Şirketin Oluşturulması Yoluyla 83 iv) Dönüşüm Aracılığı ile 83 b) SE'nin Örgütsel Yapısı 84 2 SE'de İstihdam Edilecek Olan İşgörenlerin Katılım Haklarının Düzenlenmesi 85 a) Direktifin Uygulama Alanı 87 b) Direktif Kapsamında "Katılım Hakkı" Kavramı ve Kapsamı 87 c) İşgörenlerin Katılım Haklarının Belirlenmesi 89 ı) Özel Müzakere Komisyonu ile Çalışanların Haklarının Sınırının Belirlenmesi 89 ıı) Direktif Hükümlerinin Geçerlilik Kazanması 97 D Uygulama Yasaları ve İlk SE'Ier 98 1 Üye Ülkeler ve Uygulama Yasaları 98 2 Uygulamaya îlişkin ilk Örnekler 99 a) STRABAG SE 99 b) BBT SE 101 c) Diğer Uygulamalar 102 III Avrupa Düzeyinde Çalışanlara Asgari Katılım Normlarını TanıyaSı Direktif- Renault Direktifi - 103 A Direktifin Kabul Edilme Süreci 103 1 Bir Şirketin İstihdam Politikasından Direktife Doğru Giden Yol 103 2 Direktifin Yasallaşma Süreci 104 B Direktifin İçerdiği Hükümler 105 1 Direktif ile Amaçlanan Hedefler 105 2 Direktifin Uygulama Alanı 106 3 Düzenlenen Katılım Hakları 108 4 Hazır Edilen Bilginin Kullanma Esasları ve Bilginin Gizliliği İlkesi 111 5 Direktifin Üye Ülkeler Tarafından Ulusal Mevzuata Dönüştürülme Süresi 112 C Uygulamaya İlişkin Veriler 112 IV Avrupa Kooperatifleri 113 A Avrupa Kooperatifi Düşüncesi ve Oluşumu Yönünde Gerçekleştirilen Çalışmalar 114 B Avrupa Kooperatifinin Statüsü 115 1 Kooperatifin Kuruluşu 115 2 Avrupa Kooperatifinin Tüzüğü 117 3 Avrupa Kooperatifinin Merkezi ve Merkezin Taşınabilmesi 118 4 Avrupa Kooperatifine Üyelik 119 5 Avrupa Kooperatifinin Yönetimi 120 C Avrupa Kooperatiflerinde Çalışanlara Tanınan Katılım Hakları 120 1 Anlaşma Yoluyla Katılım Haklarının Belirlenmesi 121 a) En Azından İki Tüzel Kişinin Katılımı ve Dönüşüm Yoluyla Avrupa Kooperatifinin Kuruluşunda Müzakere Süreci 121 b) İstisnasız Olarak Gerçek Kişiler veya Sadece Tek Bir Tüzel Kişi Tarafından Avrupa Kooperatifinin Kuruluşunda Müzakere Süreci 124 2 Direktifte Yer Alan Katılım Haklarına İlişkin Yasa Gücüyle Yürürlüğe Giren Hükümlerin Genel Çerçevesi 125 D Uygulamaya İlişkin Veriler 128 III Bölüm Avrupa Birliği Üyesi Ülkelerde Yönetime Katılım I Avrupa Birliği Üyesi Ülkelerde İşyeri Seviyesinde Yönetime Katılım Modelleri 132 A Alman Modeli : Uygulama Alanı ve Karakteristik Özellikleri 134 B Fransız Modeli : Uygulama Alanı ve Karakteristik Özellikleri 135 C Anglosakson Modeli: Uygulama Alanı ve Karakteristik Özellikleri 135 D İskandinav Modeli : Uygulama Alanı ve Karakteristik Özellikleri 136 II Avrupa Birliği Üyesi Ülkelerde İşletme Seviyesinde Yönetime Katılım 137 III Seçilmiş Ülkelerde Ulusal Yönetime Katılım Mevzuatı 138 Federal Almanya : Yönetime Katılımın En Gelişmiş Örneğil 138 Avusturya : Alman Örneğine En Yakın Uygulama 152 Fransa : İşveren Katılımı Uygulama 159 İspanya : İşyeri Seviyesi Odaklı Katılım Sistemi 165 Portekiz : Anayasa Teminatlı Katılım Sistemi 169 Yunanistan : 1988 Yılından İtibaren Fransız Modeli Kapsamında 172 İngiltere : Çalışma Konseysiz Katılım Sistemi 175 Danimarka : İskandinav Modelinin Klasik Bir Örneği 179 Finlandiya : Geciken Endüstriyel Demokrasi 181 IV Avrupa Birliğinin Genişleme Süreci ve Birliğe Yeni Katılan Üye ülkelerdeki Katılım Haklarının Çerçevesi 184 A Transformasyon Süreci ve Katılım Hakları 184 B İşyeri Seviyesindeki Düzenlemeler 186 C İşletme Seviyesindeki Düzenlemeler 191 V Avrupa Birliğine Aday Olan Türkiye'nin Durumu 193 A Türkiye'de Katılım Hakların Gelişimi 194 1 İşyeri Seviyesinde Katılım Haklan 195 2 İşletme Seviyesinde Katılım Hakları 195 B Türkiye'de Mevcut Katılım Hakları 196 1 Üçlü Yapılanma Kapsamında Katılım Hakları 197 2 İkili Yapılanma Kapsamında Katılım Hakları 199 3 İşyeri Sendika Temsilcileri 202 C Birlik Müktesebatına Göre Ulusal Mevzuatın Uyumsallaştırılması Zorunluluğu 204 Genel Değerlendirme ve Sonuç 209 Kaynaklar 217